برای نخستین بار، مردم خاور دور از دم کرده لوزارنگ (Leuzea carthamoides) برای رفع خستگی های روحی و جسمی استفاده می کردند. پس از کشف مواد مؤثره ارزشمند در ریشه و برگ های جوان، لوزارنگ در اکثر فارماکوپه های معتبر به عنوان یک گیاه دارویی معرفی شد.
در صنایع نوین داروسازی، از مواد مؤثره این گیاه برای مداوای افسردگی، تشویش و رفع کسالت های روحی و همچنین برای تقویت نیروی جسمی استفاده می شود.
ریشه این گیاه دارای مواد مؤثره است. عمده ترین مواد مؤثره ریشه، متعلق به گروه تری ترپنوئیدهاست و قسمت عمده آن را «ایکدیسترویید» (از استروییدهای اکسید شده) به مقدار ۰/۰۸ تا ۰/۲ درصد تشکیل می دهد. «۲۰-هیدروکسی-ایکدیزون» (یا لئوزین) از مهمترین مواد تشکیل دهنده «ایکدیسترویید» است. این ماده در الکل، استون و آب محلول است. تحقیقات اخیر نشان می دهد که برگ های جوان این گیاه نیز حاوی ۰/۱ تا ۰/۲ درصد مواد «ایکدیستروییدی» است. از مواد مؤثره دیگر موجود در ریشه، می توان از فلاونوئیدها (۰/۴۵ درصد)، اسانس (۰/۰۵ درصد) و ساپونین نام برد.
در صنایع داروسازی برخی از کشورها، از ریشه و برگ های جوان این گیاه تنتور و یا عصاره لوزارنگ تهیه می کنند. اخیراً در کشورهای غربی، قرص هایی تحت عنوان «ایکدیستن» حاوی ۰/۰۰۵ تا ۰/۰۱ گرم «ایکدسترویید» برای درمان افسردگی و اضطراب ساخته شده است.
گیاهشناسی
لوزارنگ گیاهی است چندساله که به صورت بوته ای استوار رشد می کند. منشأ این گیاه کوهستان های آلپ است و در سیبری (در روسیه)، آسیای مرکزی، مغولستان و شبه جزیره بالکان به طور گسترده ای می روید. ساقه لوزارنگ ضخیم، طویل و توخالی است. ارتفاع ساقه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 100 تا 150 سانتیمتر است. ریشه دارای ریزومی به ضخامت 0.5 تا 3 سانتیمتر است. از ریزوم انشعاب های فراوانی به رنگ سیاه یا قهوه ای تیره که ضخامت آنها 5 تا 6 میلیمتر است، منشعب می شود. این انشعاب ها نرم و انعطاف پذیر و تا حدودی ارتجاعی هستند. در سال اول رویش، فقط برگ های طوقه ای تشکیل می شوند. از سال دوم، از قسمت فوقانی ریشه تعداد 2 تا 12 ساقه خارج می شود. ساقه ها پوشیده از کرک های تار عنکبوتی شکل هستند. برگ ها طویل، نیزه ای شکل و دارای بریدگی های کم و بیش عمیق هستند و به تدریج به طرف نوک باریک می شوند. در قسمت فوقانی ساقه، نسبت به قسمت های دیگر از طول برگ ها کاسته می شود. گل ها نر ماده (دوجنسی)، به رنگ بنفش و کم و بیش کروی شکل هستند. این گل ها به قطر 3 تا 6 سانتیمتر در انتهای ساقه ها ظاهر می شوند. اطراف گل ها را برگ های فلس مانند پوشانده است. میوه (دانه) هرمی شکل و به طول 6 تا 8 میلیمتر است. میوه به رنگ بنفش کمرنگ یا قهوه ای روشن است. در نوک آن زواید خارمانندی وجود دارد که هیچ نقشی در رویش میوه ندارد و می توان آن را جدا کرد. وزن هزاردانه 12 تا 19 گرم است.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
